Wykonawca musi uzasadnić niską cenę

Chodzi o wrześniową nowelizację ustawy prawia zamówień publicznych. Z zapisów wynika, że w przypadku, kiedy cena przedstawionej oferty będzie wydawać się zamawiającemu rażąco niska, ma on nie tylko prawo, ale i obowiązek zwrócić się do firmy, która ją przygotowała z żądaniem udzielenia stosownych wyjaśnień w tym zakresie.

Pokazać dowody
Zbyt niska cena powinna budzić wątpliwości, to oczywiste. Teraz jednak podejrzenia zamawiających zostały usankcjonowane prawnie. Zgodnie ze znowelizowanym art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych „jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów (...) zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny”. To ważne, gdyż w przypadku podejrzania niskiej ceny istnieje uzasadniona obawa, że wykonawca nie będzie w stanie wywiązać się ze swoich obowiązków i nieprawidłowo zrealizuje zamówienie lub nie zrobi tego w ogóle. Może się także okazać, że przez pracę poniżej kosztów utrudni innym firmom dostęp do rynku, co jest formą nieuczciwej konkurencji. Chodzi więc o przedstawienie dowodów, które mają wpływ na taką a nie inną wysokość ceny – mogą to być m.in. oszczędne rozwiązania techniczne, metody i koszty pracy lub sprzyjające warunki wykonania zamówienia. Teoretycznie bowiem, może się okazać, że pozornie zbyt niska cena jest realna, a to zamawiający popełnił błąd szacując wartość zamówienia. Jeśli jednak dowody nie będą wystarczające, zamawiający ma prawo i obowiązek odrzucić ofertę, która zawiera rażąco niską cenę.

Za niska cena?
Problematyczny w nowych przepisach może być jednak fakt, że ustawa nie zawiera zbyt dokładnej definicji rażąco niskiej ceny. Uznaje się za nią cenę nierealną, wskazującą na możliwość wykonania zamówienia poniżej kosztów, znacznie odbiegającą od cen rynkowych za podobne usługi lub niewłaściwą z punktu widzenia racjonalnego gospodarowania. Dokładnie nie wiadomo jednak, kiedy cena „właściwa” staje się „niewłaściwą” i na odwrót, co daje duże pole do interpretacji. Pojawia się co prawda zapis, że wątpliwości i obowiązek ich wyjaśnienia w szczególności dotyczy sytuacji, kiedy cena „będzie niższa o 30 proc. od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert”, jednak w pozostałych przypadkach (kiedy różnica wynosi np. 29 proc.) to zamawiający każdorazowo musi samodzielnie ocenić, czy cena danej oferty jest niewiarygodnie niska czy też nie. Ustawa nie precyzuje także, w ilu procentach o wyborze danej oferty ma decydować właśnie cena, a w ilu pozostałe kryteria. (mk)